صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز چیست؟

صرافی ارز دیجیتال در حالت کلی به دو دسته متمرکز و غیر متمرکز تقسیم می‌شود. صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) بستری برای معامله غیر متمرکز رمز ارزهای مختلف است که امکان معامله بدون واسطه شرکت ها و نهادهای بزرگ را فراهم کرده است ‌ در واقع صرافی غیر متمرکز نوعی از صرافی است که بر خلاف صرافی های متمرکز، افراد قادرند دارایی هایشان را نزد خود نگه دارند و بدون واسطه معامله کنند.

صرافی غیرمتمرکز به دلیل ویژگی هایی که دارد طرفداران زیادی دارد، هر چند نقدهایی هم به این صرافی ها وارد است. با توجه به همین موضوع در این مقاله از سایت هیرادکس تصمیم گرفتیم در مورد صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز صحبت کنیم تا شما بتوانید با مزایا و معایب آن بیشتر آشنا شوید. در پایان چند مورد از صرافی‌های ارز دیجیتال غیرمتمرکز محبوب را به شما معرفی خواهیم کرد.

 

تعریف صرافی غیرمتمرکز به زبان ساده

صرافی غیرمتمرکز، به صرافی گفته می شود که در بستر بلاکچین و به کمک قراردادهای هوشمند فعالیت می کند. در این صرافی مدیریت دارایی بر عهده یک نهاد یا شرکت مرکزی نیست و کاربران دارایی‌های خود را کنترل می کنند و تا آخرین لحظه قبل از معاملات می توانند توکن ها با ارزهای خود را در کیف پول ارز دیجیتال خود نگهداری کنند. عدم وجود واسطه و کنترل دارایی توسط خود کاربر، درجه بالایی از امنیت و حفظ حریم خصوصی را در این صرافی ها به ارمغان آورده است.

 

مزیت صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال نسبت به صرافی متمرکز چیست؟

برای شناخت بیشتر و درک مفهوم و عملکرد صرافی ارز دیجیتال غیر متمرکز، بهتر است ابتدا با صرافی متمرکز و مشکلات آن بیشتر آشنا شویم. به دلیل اینکه در صرافی های متمرکز یک نهاد بزرگ به عنوان شخص ثالث بر تمام کاربران و معاملات نظارت دارد؛ برخی عملکرد این صرافی ها شبیه بانک می دانند.

همانطور که اشاره شد، صرافی‌ های متمرکز توسط یک نهاد مرکزی کنترل و مدیریت می‌شوند و این موضوع باعث بروز مشکلات خاصی می شود از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به سرقت رفتن تمام ارزهای دیجیتال کاربران توسط خود صرافی
• مسدود شدن صرافی به علت تحریم یا موارد دیگر که منجر. به بلوکه شدن دارایی تمام کاربران می شود.
• ممکن است صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، قیمت ارزهای دیجیتال را عمدا دستکاری کند و یا توسط هکرها هک شود.

به جز موارد ذکر شده ایرادات دیگری نیز به کار صرافی متمرکز وارد است که عمدتا به علت کنترل دارایی تمام کاربران توسط صرافی به جود آمده اند. در مقابل صرافی متمرکز مفهوم صرافی غیرمتمرکز رمز ارز به وجود آمده که کنترل دارایی افراد توسط صرافی صورت نمی گیرد و خود کاربر دارایی های شخصی اش را کنترل می کند. غیر متمرکز بودن این صرافی تا حد زیادی امنیت کاربران را افزایش می دهد. کد های این صرافی‌ ها برای همه کاربران در دسترس هستند و افراد می توانند به راحتی عملکرد این صرافی را مشاهده کنند. DEX ها به وسیله قرارداد هوشمند  فعالیت می‌کنند؛ برای معامله با این صرافی ها ابتدا وارد DEX مورد نظرتان شوید و بدون نیاز به احراز هویت یا فعالیت های اضافی با اتصال کیف پول خود، می توانید معامله ارزهای دیجیتال را شروع کنید.

 

صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می کند؟

صرافی غیرمتمرکز  برای برقراری ارتباط بین کاربران از قراردادهای هوشمند استفاده می کند. قرارداد هوشمند به شکل یک کد روی بلاکچین فعال شده و توافق بین طرفین را بدون نیاز به واسطه ها بررسی و اجرا می کند. معاملات در صرافی غیر متمرکز، به شکل همتا به همتا انجام می شود یعنی دارایی بین کیف پول ارز دیجیتال کاربران جا به جا می شود و نظارت شخص ثالثی در کار نیست. در واقع شما و طرف معامله هر دو درخواست معامله را به قرار داد هوشمند ارسال می کنید و قراداد هوشمند پس از تایید تطابق درخواست ها، دارایی را بین کیف پول ها جا به جا می کند.

 

انواع صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز

برای درک بهتر اینکه صرافی غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند، بهتر است با انواع صرافی غیر متمرکز و نحوه عملکرد هریک به طور خلاصه آشنا شویم. انواع صرافی غیر متمرکز عبارتند از:

بازارساز خودکار
در دکس‌هایی که مبتنی‌ بر بازارساز خودکار هستند، استخرهای نقدینگی وجود دارند که کاربران با سپرده گذاری در آن ها می توانند سرمایه مورد نظر برای مبادلات ارزی و سواپ را کسب کنند. نقدینگی این صرافی ها از محل وجوه کاربران تامین می شود.

دفتر سفارش
برخی از صرافی های ارز دیجیتال غیرمتمرکز از دفتر سفارش برای انجام معاملات استفاده می کنند. دفتر سفارش در واقع شامل لیستی از قیمت های پیشنهادی برای رمز ارزهای است که توسط فعالان بازار برای ارزها در نظر گرفته می شود. استفاده از دفتر سفارش امکان بهره مندی از معاملات لوریج‌دار را برای کاربران فراهم می کند.

تجمیع‌کننده نقدینگی
صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز تجمیع‌کننده، نقدینگی را از چندین دکس دیگر جمع‌آوری می‌کنند. این دکس ها معمولا نقش مهمی در قیمت گذاری دارند و ممکن است به صرافی‌های متمرکز متصل شوند و از طریق آن ها سفارشات مشتریان را تامین کنند.

 

نقاط قوت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز چیست؟

برخی از مهم ترین نقاط قوت صرافی های غیر متمرکز را در ادامه بررسی می کنیم.

عدم کنترل دارایی‌ ها توسط شخص ثالث یا یک نهاد مرکزی
در یک صرافی غیر متمرکز دارایی افراد توسط شخص ثالث نگهداری نمی شود و هر فرد می تواند به تنهایی توکن های خود را نگهداری کند. نگهداری توکن ها توسط خود فرد ریسک سرقت، حمله هکری و افت قیمت کاذب را کاهش می دهد.

عدم نیاز به احراز هویت
برای معامله در یک صرافی غیر متمرکز تنها کافی است که کیف پول ارز دیجیتال را به صرافی متصل کنید و به  احراز هویت و ارائه مدارک شناسایی نیازی نیست. می توان گفت در صرافی غیر متمرکز، حریم خصوصی افراد به نسبت صرافی‌های متمرکز بیشتر حفظ می‌شود. البته برخی از صرافی های غیر متمرکز ممکن است به کشورهای تحت تحریم سرویس ندهند.

برخورداری از امنیت بالاتر
به دلیل اینکه یک صرافی غیرمتمرکز روی تعداد زیادی از شبکه های کامپیوتری راه اندازی شده است، حمله به آن بسیار دشوارتر از صرافی متمرکز است. لازم به ذکر است که احتمال نفوذ به صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز بسیار پایین است اما صفر نیست.

متن باز بودن
کد های یک صرافی ارز غیرمتمرکز معمولا به صورت متن باز در اختیار کاربران قرار می‌گیرد؛ بنابراین همه کاربران قادرند با مطالعه کد های آن از ساز و کار و نحوه عملکرد صرافی مورد نظر آگاه شوند. در واقع می‌ توان گفت همه چیز در صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز شفاف است و هیچگونه ابهامی در عملکرد آن وجود ندارد.

عدم محدودیت در خرید و فروش ارز دیجیتال
در صرافی‌های غیر متمرکز محدودیتی برای مبادله ارزهای خود ندارید. همچنین در این صرافی ها تنوع بسیار بالایی از توکن ها را می بینید. این تنوع بالا دست شما را برای انتخاب توکن باز می گذارد. در این نوع صرافی نه تنها محدودیتی برای خرید و فروش ندارید بلکه محدودیتی هم برای انتخاب توکن ندارید.

 

نقاط ضعف صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟

هر چند صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز مزایای زیادی دارد که باعث شده است افراد زیادی به انجام معاملات در آن علاقه مند شوند اما برخی نقاط ضعف هم دارد که ممکن است کاربران این صرافی‌ ها را دچار مشکل کند. این موارد عبارت است از:

عدم مقبولیت و کمبود نقدینگی
دکس ها هنوز به اندازه صرافی های متمرکز محبوب نشده اند، بنابراین تعداد مشتری، حجم ترید و میزان نقدینگی در آن ها پایین است. در این صرافی ها ممکن است تسویه تراکنش‌ها مدت زمان بیشتری به طول بینجامد.

فضای کاربری پیچیده و ابزارهای ترید محدود
به علت پیچیدگی رابط کاربری، ترید با این نوع صرافی برای افرادی که دانش زیادی در زمینه مبادله ارزهای دیجیتال ندارند کمی سخت است. در این صرافی مبادلات ساده مانند تعویض توکن انجام می شود و گزینه‌های ترید پیشرفته دران ارائه نشده اند؛ بنابراین می توان گفت، صرافی غیرمتمرکز به تریدر‌های حرفه‌ای حق انتخاب زیادی ارائه نمی ‌دهد.

پشتیبانی ضعیف
پشتیبانی این پلتفرم‌ها نسبت به صرافی متمرکز ضعیف تر است و شما ممکن است برای یک سوال ساده زمان زیادی را منتظر دریافت پاسخ بمانید.

کارمزدهای بالاتر برای انجام معاملات
یکی از معایب صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز کارمزد بالاتر معاملات نسبت به صرافی های متمرکز است. به دلیل اینکه در دکس ها برای هر معامله علاوه بر کارمزد داخلی باید کارمزد بلاک چین هم پرداخت شود، کارمزد معاملات در این صرافی بیشتر است.

 

معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال

در حال حاضر صرافی های ارز دیجیتال غیرمتمرکز زیادی وجود دارند. در ادامه چند مورد از بهترین آن ها را معرفی می کنیم:

صرافی ارز دیجیتال یونی سواپ (Uniswap)
یونی سواپ یکی از پرطرفدارترین صرافی های غیر متمرکز است. در یونی سواپ شما بابت هر معامله ای که انجام می دهید فقط 0.03 درصد کارمزد پرداخت خواهید کرد. این عدد در تمام صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز بی نظیر است. با توجه به مزیت های در حال توسعه این صرافی انتظار می رود که به بزرگ ترین صرافی غیر متمرکز تبدیل شود.

صرافی ارز دیجیتال دی وای دی اکس (DYDX)
صرافی دی وای دی اکس یک سیستم معاملات غیر متمرکز مارجین بر اساس اتریوم است. این صرافی امکان دریافت وام، معاملات دائمی و معاملات مارجین را برای کاربران خود فراهم کرده است. هدف دی وای دی اکس این است که معاملات فیات را به بلاک چین بیاورد.

پنکیک سواپ (Pancake Swap)
یکی دیگر از صرافی های معتبر غیرمتمرکز پنکیک سواپ است، این صرافی به طور دائم خدمات لازم را به کاربران خود ارایه می دهد. این مجموعه امکان تامین نقدینگی، بیلدفارمینگ، لاتاری، استیکینگ و… را برای مشتریان خود فراهم می کند. پنکیک سواپ بر بستر زنجیره هوشمند بایننس فعالیت دارد.

اسپوکی سواپ (Spooky Swap)
اسپوکی سواپ صرافی بدون نیاز به واسطه متمرکز است که روی شبکه فانتوم فعال است. این صرافی فعالیت خود را در آوریل سال 2021 شروع کرده است. اسپوکی بسیار پرطرفدار است و کیف پول های مختلفی را پشتیبانی می کند. همچنین امکانات مختلفی از جمله فارم، استیک توکن و… را در اختیار کاربران خود قرار می دهد.

تریدر جو (Trader Joe)
مجموعه تریدر جو از صرافی های مورد توجه است که بر شبکه آوالانج فعال است. این بازار ساز خودکار در آوریل 2021 شروع به کار کرد. پلتفرم جو خدمات خرید و فروش رمز ارزها، استیکینگ را ارایه می دهد. این صرافی توکن بومی خود را فعال کرده است که در این توکن مشارکت کنندگان در استخرهای نقدینگی پاداش دریافت می کنند.

 

مقایسه صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز و صرافی ارز دیجیتال متمرکز

هرچند در بخش های قبلی به برخی از تفاوت های این دو نوع صرافی ارز دیجیتال اشاره کردیم اما در ادامه به صورت کلی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی می کنیم:

تفاوت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز و صرافی ارز دیجیتال متمرکز از نظر کنترل دارایی
در صرافی متمرکز کاربران دارایی‌های خود را در اختیار صرافی می‌گذارند و کنترل دارایی‌ها بر عهده موجودیت مرکزی است؛ اما در صرافی غیرمتمرکز کاربران کنترل کامل دارایی‌های خود را در اختیار دارند.

تفاوت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز و صرافی ارز دیجیتال متمرکز از نظر حفظ حریم خصوصی
کاربران برای ایجاد حساب در صرافی ارز دیجیتال متمرکز باید اطلاعات شخصی خود را وارد کنند اما در صرافی غیرمتمرکز نیاز به ثبت هیچگونه اطلاعات نیست.

تفاوت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز و صرافی ارز دیجیتال متمرکز از نظر امنیت
صرافی متمرکز ممکن است هک شود و دارایی کاربران به خطر بیافتد اما صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز بر پایه قراردادهای هوشمند کار می‌کند که امنیت و حفظ حریم خصوصی را تضمین می‌کند.

تفاوت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز و صرافی ارز دیجیتال متمرکز از نظر نقدینگی
در صرافی های متمرکز به دلیل وجود قدرت مرکزی و کاربران بیشتر مقدار نقدینگی نسبت به صرافی غیرمتمرکز بالاتر است؛ زیرا در صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز به دلیل ترافیک کم‌تر و عدم وجود بازارسازان بزرگ حجم نقدینگی محدود است.

 

قانون گذاری در مورد صرافی های غیر متمرکز

در شرایطی که نظارت و سخت گیری بیشتری بر صرافی های متمرکز انجام می شود، توجه به صرافی های غیر متمرکز هر روز بیشتر می شود. همه کشورها از تاثیر رمز ارزها در اقتصاد کشور آگاهند. اما تقریبا غیر ممکن است که بتوانند تمام شبکه های غیر متمرکز را حذف کنند، اما به سیستم های متمرکز دسترسی بیشتری دارند و می توانند آن ها را مسدود کنند.

به همین دلیل صرافی های متمرکز بیشتر خواهان همکاری با قانون گذاران هستند که این موضوع می تواند بر فعالیت صرافی های غیر متمرکز هم تاثیر بگذارد. به هر حال استفاده از صرافی های غیر متمرکز هم مشکلات خاص خود را دارد؛ مانند اینکه هنوز برنامه ای برای پیشگیری از پول شویی ندارند و یا اینکه احراز هویت در این مسیر صورت نمی گیرد. این موضوع سبب می شود امکان نظارت کمتر شود.

با وجود تمام این مسایل رمز ارزها بیشتر از یک دهه است که شروع به فعالیت کرده اند و هدف آن ها از بین بردن و حذف واسطه های متمرکز است و صرافی های غیر متمرکز با تاکید بر این هدف، در حال گسترش هستند.

 

سوالات متداول

آیا صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز برای افراد مبتدی خوب است؟
با توجه به اینکه رابط کاربری صرافی غیرمتمرکز کمی پیچیده است؛ انجام معاملات در این پلتفرم به افراد مبتدی توصیه نمی شود.

مهم ترین مزیت صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز چیست؟
ناشناس بودن مهم ترین ویژگی صرافی های غیرمتمرکز است. کاربران هنگام ایجاد حساب در دکس نیازی به وارد کردن اطلاعات شخصی خود ندارند و هویت آن ها کاملا پنهان است.

آیا صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز امن است؟
با توجه به این که دارایی کاربران در صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز ذخیره نمی ‌شود، امکان حملات هکرها به شدت کاهش می ‌یابد.