پانزده سال پیش، در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، وایت پیپر این ارز دیجیتال را منتشر کرد. این طرح انقلابی، ساختارهای پولی و مالی رایج را به چالش کشید و منجر به پدید آمدن یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز و غیرقابل سانسور شد. وایت پیپر بیت کوین سندی مهم و تاریخی است که تنها ۹ صفحه دارد اما نکات زیادی در آن گنجانده شده است و طی این سال ها، تأثیر عمیقی بر دنیای ارزهای دیجیتال و حتی جهان مالی داشته است. در این مقاله، به مناسبت پانزدهمین سالگرد معرفی بیت کوین به جهان، به بررسی حقایق جالبی درباره وایت پیپر بیت کوین می پردازیم.
پیت ریزو (pete rizzo)، یکی از قدیمی ترین و باسابقه ترین نویسندگان حوزه ارزهای دیجیتال، سردبیر کنونی مجله بیت کوین (bitcoin magazine) و صرافی کراکن است. او که به انجام تحقیقات آرشیوی در رابطه با تاریخچه بیت کوین می پردازد، پیش تر در رشته توییتی به بررسی حقایق جالب درباره وایت پیپر بیت کوین پرداخته است. پس با ما همراه باشید تا در ادامه ترجمه آن را همراه با توضیحات مختصری بخوانیم.
- وایت پیپر بیت کوین توسط شخصی با نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” نوشته شده است. هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو هنوز مشخص نیست. برخی معتقدند که او یک شخص واقعی است، در حالی که برخی دیگر معتقدند که او یک گروه یا سازمان است. ساتوشی ناکاموتو، کدهای این ارز دیجیتال را پیش از نگارش وایت پیپر آن نوشت. او در مصاحبه ای اعلام کرد که تا زمان انتشار جهانی وایت پیپر، به مدت دو سال بر روی بیت کوین کار کرده است.
- وایت پیپر بیت کوین در تاریخ 31 اکتبر 2008 منتشر شد. این تاریخ درست یک روز قبل از سقوط بازار سهام آمریکا بود. سقوط بازار سهام آمریکا در سال 2008 یکی از بزرگترین بحران های اقتصادی تاریخ بود. این بحران باعث شد که اعتماد مردم به سیستم مالی سنتی کاهش یابد. انتشار وایت پیپر بیت کوین در چنین شرایطی، نشان دهنده این بود که ساتوشی ناکاموتو به دنبال ایجاد یک سیستم مالی جدید و غیرمتمرکز بود.
- هنگامی که وایت پیپر بیت کوین در سال 2008 منتشر شد، با واکنش های متفاوتی از سوی جامعه روبرو شد. برخی از کارشناسان، این سیستم مالی جدید و غیرمتمرکز را بی ثبات و غیرقابل اجرا می دانستند. از سوی دیگر، گروهی از افراد با نام «سایفرپانک ها» از وایت پیپر بیت کوین استقبال کردند. سایفرپانک ها، گروهی از فعالان سیاسی و اجتماعی هستند که معتقدند فناوری های رمزنگاری و حریم خصوصی می توانند ابزاری برای تغییر وضعیت اجتماعی و سیاسی جهان باشند.
سایفرپانک ها، وایت پیپر بیت کوین را به دلیل ویژگی های زیر، مورد استقبال قرار دادند:
غیرمتمرکز بودن: بیت کوین بر روی یک شبکه غیرمتمرکز از رایانه ها اجرا می شود و هیچ نهاد مرکزی ای بر آن کنترل ندارد. این امر، آن را از سیستم های مالی سنتی که توسط دولت ها و بانک ها کنترل می شوند، متمایز می کند.
حریم خصوصی: تراکنش های بیت کوین به صورت رمزنگاری شده هستند و هویت افراد درگیر در آنها مخفی می ماند. این امر، آن را به یک گزینه جذاب برای افرادی تبدیل می کند که به حفظ حریم خصوصی خود اهمیت می دهند.
با این حال، برخی از سایفرپانک ها نیز با وایت پیپر بیت کوین مخالفت داشتند. آنها معتقد بودند که این سیستم، پیچیده و دشوار برای استفاده است. همچنین، آنها نگران بودند که بیت کوین بتواند به عنوان ابزاری برای انجام فعالیت های غیرقانونی مانند پولشویی و قاچاق استفاده شود.
در نهایت، مخالفت های سایفرپانک ها نتوانست مانع از رشد بیت کوین شود. این ارز دیجیتال، در سال های اخیر به سرعت محبوبیت پیدا کرده و به یکی از پرکاربردترین ارزهای دیجیتال جهان تبدیل شده است.
- در حالی که اکثر کتاب ها و مقالات علمی در این زمینه حداقل 100 صفحه هستند، وایت پیپر بیت کوین تنها 9 صفحه دارد. این نشان می دهد که ساتوشی ناکاموتو توانسته است تمام اصول اولیه فناوری بلاک چین و ارز دیجیتال بیت کوین را در قالبی مختصر و مفید بیان کند.
- وایت پیپر بیت کوین تنها دو بار از کلمه “بیت کوین” استفاده می کند، آن هم در عنوان. این امر، برخی از کارشناسان را بر این باور انداخته است که ساتوشی ناکاموتو در اواخر روند نگارش وایت پیپر، تصمیم به استفاده از این نام برای طرح خود گرفته است. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد او قصد داشته است نام بیت کوین را “الکترونیک کش (electronic cash)” یا “نت کوین (netcoin)” بگذارد.
- نام اولیه وایت پیپر بیت کوین، “بیت کوین: سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا” بود. این نام نشان دهنده این بود که ساتوشی ناکاموتو قصد داشت بیت کوین را به عنوان یک سیستم مالی غیرمتمرکز و مبتنی بر فناوری بلاک چین معرفی کند. ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین، این ارز دیجیتال را جایگزینی برای سیستم های پولی دیجیتال قدیمی تر می دانست که توسط بانک ها کنترل می شدند. این سیستم ها، به صورت متمرکز بودند و امکان تقلب و فساد را فراهم می کردند. ساتوشی ناکاموتو، از پروژه های قبلی مانند دیجی کش (digicash) الهام گرفته بود. دیجی کش نیز یک ارز دیجیتال بود که توسط دیوید چاوم (david chaum) ایجاد شده بود. با این حال، دیجی کش همتا به همتا نبود و شبکه آن به دو سطح بانک و کاربر تقسیم می شد
- هال فینی، برنامه نویس و پژوهشگر مشهور آمریکایی، اولین کسی بود که به بیت کوین به عنوان یک فناوری نوآورانه و ارزشمند توجه کرد. او در ۷ نوامبر ۲۰۰۸، بیش از یک هفته پس از انتشار وایت پیپر بیت کوین، به ایمیل ساتوشی ناکاموتو پاسخ داد و از او برای ایجاد این فناوری جدید تشکر کرد. این حمایت علنی هال فینی، به تقویت اعتماد عمومی به بیت کوین کمک کرد.
وایت پیپر بیت کوین
ساتوشی ناکاموتو در آن زمان، با انتقادات زیادی از سوی برخی از کارشناسان و سرمایه گذاران مواجه بود. آنها معتقد بودند که بیت کوین یک طرح پونزی است یا اینکه به اندازه کافی امن نیست. پاسخ هال فینی به ایمیل ساتوشی، نشان داد که بیت کوین از سوی افرادی با تجربه و متخصص نیز مورد حمایت قرار گرفته است.
- وایت پیپر بیت کوین از کلمه “بلاک چین” استفاده نمی کند. ساتوشی ناکاموتو، خالق بیت کوین، از عبارت “تایم استمپ سرور (timestamp server)” استفاده کرد تا عملکرد اصلی بلاک چین را توضیح دهد. بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده است که تراکنش های بیت کوین را ثبت می کند. این دفتر کل، زمان دقیق هر تراکنش را حفظ می کند و به این ترتیب از جعل و تقلب جلوگیری می کند.
- وایت پیپر بیت کوین، 48 بار از کلمه “block” استفاده می کند. این کلمه، پرتکرارترین کلمه در این مقاله است. بلاک ها، دسته ای از تراکنش های بیت کوین هستند که به صورت رمزنگاری شده در بلاک چین ثبت می شوند.
- ساتوشی ناکاموتو، در وایت پیپر این ارز دیجیتال به ۸ پروژه قدیمی اشاره کرده است. این پروژه ها، تلاش هایی برای ایجاد پول نقد دیجیتال بودند که برخی از آنها ناکام ماندند. از جمله این پروژه ها، می توان به بی مانی (b-money) از وی دی (wei dei) و هش کش (hashcash) از آدام بک (adam back) اشاره کرد. بک، تنها متخصص رمزنگاری است که همچنان به طور فعال به بیت کوین کمک می کند.
- وایت پیپر بیت کوین، تولید بلاک های شبکه را از طریق قدرت سی پی یو توصیف می کند. این توصیف، با شرایط امروز مطابقت دارد، اما کامل نیست. استخراج بیت کوین، امروزه توسط کامپیوترهای تخصصی به نام ای سیک (asic) انجام می شود که قدرت محاسباتی مورد نیاز شبکه را فراهم می کنند.
- وایت پیپر بیت کوین، شامل بخش هایی است که توسعه دهندگان آن را کنار گذاشته اند. یکی از این بخش ها، مدل «اعتبارسنجی ساده پرداخت» است که ساتوشی ناکاموتو به عنوان اولین پیشنهاد برای مقیاس پذیرترکردن بیت کوین ارائه کرد. این مدل، به دلیل مشکلات اجرایی، از آن زمان تاکنون کنار گذاشته شده است.
- به دلیل نگرانی های نهادهای قانونی، وایت پیپر بیت کوین اکنون در وب سایت های مختلفی در سراسر جهان، از جمله وب سایت دولت ایالات متحده و شهر میامی، منتشر شده است. این سند، در مالکیت عمومی است و هرکسی می تواند آن را در وب سایت خود منتشر کند.
- در طول زمان، توسعه دهندگان بیت کوین متوجه شده اند که وایت پیپر ساتوشی ناکاموتو در برخی موارد با نحوه عملکرد واقعی شبکه بیت کوین مطابقت ندارد. این ناسازگاری ها، تغییرات و بی دقتی ها در یک فهرست پویا ثبت می شوند تا توسعه دهندگان بتوانند در صورت لزوم، وایت پیپر را به روز کنند.
- وایت پیپر بیت کوین، برای اولین بار در وب سایت «org» منتشر شد و این وب سایت، همچنان این سند را در دسترس علاقه مندان قرار می دهد. وایت پیپر بیت کوین، اکنون به بیش از ۴۰ زبان ترجمه شده است و نسخه فارسی آن نیز در وب سایت گفته شده قابل دسترسی است.